Cơn sốt DeSci: Liệu "thuốc trường sinh bất lão" on-chain có thể trở thành làn sóng mã hóa mới tiếp theo?

Gần đây, khái niệm DeSci( khoa học phi tập trung) đã tạo ra một làn sóng trong thị trường mã hóa. Là một phương thức sử dụng công nghệ Web3 để xây dựng hạ tầng công cộng nhằm công khai tài trợ, lưu trữ và truyền bá kiến thức khoa học, DeSci nhằm khuyến khích các nhà nghiên cứu chia sẻ công khai kết quả và nhận được sự công nhận, đồng thời cho phép bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng truy cập và đóng góp vào kết quả nghiên cứu.

Nguồn gốc của làn sóng DeSci này có thể được truy nguyên về đầu tháng 11. Lúc đó, một nền tảng giao dịch đã thông báo đầu tư vào BIO Protocol, sau đó người sáng lập nền tảng này cùng với người sáng lập Ethereum, Vitalik, đã tham dự một sự kiện liên quan đến DeSci, thu hút sự chú ý của thị trường. Dưới sự thúc đẩy này, một số token liên quan đến DeSci như RIF, URO đã có mức tăng đáng kinh ngạc, thậm chí xuất hiện mức hoàn vốn lên đến hàng nghìn lần.

Giá trị cốt lõi của DeSci nằm ở việc mở ra các kênh tài trợ mới cho nghiên cứu khoa học cần đầu tư lâu dài. Bằng cách kết hợp mã hóa với nghiên cứu khoa học, hai lĩnh vực tưởng chừng như không liên quan, DeSci đã mang lại nhiều ý nghĩa thực tiễn hơn cho việc token hóa, do đó được thị trường coi là một trong những trường hợp ứng dụng thực tiễn của MEME.

Tuy nhiên, giữa tính lâu dài của nghiên cứu khoa học và tính đầu cơ ngắn hạn của lĩnh vực MEME có một mâu thuẫn rõ ràng. Nghiên cứu khoa học thường có đặc điểm đầu tư cao, rủi ro cao, cần sự đầu tư bền vững lâu dài. Ngược lại, thị trường mã hóa tập trung hơn vào những điểm nóng ngắn hạn. Hiện tại, thành phần thổi phồng của khái niệm DeSci dường như lớn hơn hiệu quả thực tế.

Xét từ lịch sử, DeSci không phải là một khái niệm hoàn toàn mới. Ngay từ tháng 7 năm 2021, Vitalik đã khởi xướng dự án VitaDAO, đây là một trong những dự án DeSci sớm nhất và tiêu biểu nhất. VitaDAO cam kết tài trợ cho nghiên cứu về tuổi thọ sớm, nhưng sự phát triển của nó không mạnh mẽ như khái niệm. Mặc dù VitaDAO đã đầu tư vào nhiều dự án và hợp tác với các trường đại học nổi tiếng, nhưng kết quả thực tế vẫn còn hạn chế.

Một thách thức khác mà DeSci phải đối mặt là tính bảo mật trong lĩnh vực nghiên cứu. Trong hệ thống nghiên cứu truyền thống, hầu hết các nhóm đều giữ bí mật cao về quá trình nghiên cứu và dữ liệu, nhằm ngăn chặn việc đánh cắp kết quả. Tuy nhiên, tính phi tập trung mà DeSci nhấn mạnh có thể khó đảm bảo an toàn dữ liệu.

Trong đợt sốt này, nhiều dự án DeSci tập trung vào vấn đề tuổi thọ mà con người quan tâm chung, được thị trường gọi vui là "thuốc trường sinh bất lão on-chain". Tuy nhiên, trường sinh bất lão cuối cùng chỉ là một mong ước đẹp đẽ, thị trường chú ý đến DeSci nhiều hơn là coi trọng tính thanh khoản đứng sau nó.

So với các khái niệm MEME khác, DeSci thực sự có một số lợi thế. Nó có tính kể chuyện mạnh mẽ hơn và có các dự án nghiên cứu thực tế hỗ trợ, có một số cơ sở cơ bản. Nhu cầu huy động vốn trong lĩnh vực y sinh rất cao, cũng có khả năng kết hợp với lĩnh vực mã hóa. Ngoài ra, DeSci còn có hiệu ứng phá vỡ tiềm năng, trong tương lai có thể thu hút các nhân vật và tổ chức nổi tiếng trong lĩnh vực y tế và nghiên cứu truyền thống tham gia.

Từ góc độ vĩ mô hơn, MEME đã trở thành nơi chứa đựng chính của dòng tiền trên thị trường hiện tại. Khác với những lần trước, trong đợt tăng giá này, Bitcoin đã tăng mạnh, nhưng các đồng altcoin lại có hiệu suất kém chung. Điều này phản ánh sự thay đổi trong dòng tiền, sự tham gia của các tổ chức và sự bão hòa của các dự án dẫn đến tính thanh khoản mới chủ yếu chảy vào hệ sinh thái Bitcoin, trong khi các lĩnh vực khác cũng bị hút cạn tiền, chỉ có MEME với hiệu ứng tài sản tập trung và nhanh chóng nổi bật lên.

Sự nâng cao vị thế của thị trường MEME phản ánh sự chuyển đổi cấu trúc của thị trường. Cùng với sự tham gia của thế hệ nhà đầu tư mới và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ mới, thị trường mã hóa đang trải qua sự biến đổi sâu sắc về logic kể chuyện, mô hình truyền thông và cách thức vận hành. Thị trường dường như ưa chuộng những dự án công bằng, tự chủ và gần gũi với cốt lõi của token, thay vì mô hình cắt lúa dài hạn truyền thống.

Tuy nhiên, các dự án MEME thành công vẫn là hiếm hoi. Dữ liệu cho thấy, chỉ có rất ít token MEME có thể đạt được giá trị thị trường cao. Đối với các nhà đầu tư cá nhân, mục tiêu hàng đầu là sống sót trong thị trường biến động này và tránh mất mát về không.

Về lâu dài, việc tìm kiếm sự cân bằng giữa kinh tế chú ý và giá trị lâu dài sẽ trở thành chìa khóa cho sự phát triển của MEME. DeSci, như một thử nghiệm đổi mới kết hợp nghiên cứu khoa học và mã hóa, có thực sự trở thành cơn gió mới trong lĩnh vực mã hóa hay không, vẫn còn phải chờ thời gian kiểm chứng.