Malezya Kripto Varlıklar Pazar Araştırma Raporu

1. Giriş

Malezya Blok Zinciri Haftası (Malaysia Blockchain Week), ülkenin önde gelen blok zinciri etkinliğidir. En dikkat çekici olanı, daha önce kripto varlıklar sektörüne karşı temkinli bir tutum sergileyen düzenleyici kurumların, artık sektör gelişimi üzerine yapıcı tartışmalara katılmasıdır.

Hükümetin katılımı, Malezya'nın şifreleme ekosisteminin kurumsal kabul yönünde ilerlediğini gösteriyor. Bu etkinlik, çeşitli sektör katılımcılarını bir araya getiriyor ve hükümet ile özel sektör arasındaki iletişim kanallarını genişletiyor.

2. Malezya Kripto Varlıklar Pazarında: Üç Ana Özellik

Malezya'nın kripto varlık pazarı üç ana özelliğe sahiptir: Güneydoğu Asya'nın eriyik potası, küresel şampiyonların kuluçka merkezi ve dünyanın İslami finans merkezi.

Malezya çok dilli bir ülkedir, nüfus Malayca, İngilizce, Çince ve Tamilce'ye hakimdir. Bu çeşitlilik, doğu ve batı kültürlerinin doğal bir birleşimini yaratmaktadır. Malezya ayrıca stratejik bir coğrafi konuma sahiptir. Kuala Lumpur'dan hareketle, Ho Chi Minh Şehri, Bangkok ve Cakarta gibi Güneydoğu Asya'nın önemli şehirlerine uçuşlar iki saat içinde gerçekleşmektedir. Bu kolaylık, farklı kültürler arasında iş birliğini mümkün kılmakta ve iş genişlemesini hızlandırmaktadır.

Bu koşullar, küresel bir bakış açısına sahip yetenekler yetiştirmektedir. Dil becerilerinin yanı sıra, insanlar doğal olarak kültürlerarası anlayış yeteneklerini de geliştirirler. Malezya pazarı küçük bir hacme sahip olmasına rağmen, başlıca kripto varlık projeleri burada doğmuştur. Etherscan, Jupiter, Virtuals Protocol ve CoinGecko Malezya'da başlamış olup, bugün küresel bir etkiye sahiptir.

Malezya'nın İslami finans entegrasyonu, benzersiz fırsatlar yarattı. Malezya, dünyadaki en büyük İslami finans merkezine ev sahipliği yapmaktadır ve bu durum, İslam hukuku (Shariah) ile uyumlu olmayı kripto varlıklar işinin zorunlu bir gerekliliği haline getirmiştir. Bu gereklilik, kısıtlamalar yerine yeniliklerin doğmasına yol açmıştır. Malezya, kripto varlıkların İslam hukuku ile uyumlu olduğunu en erken kabul eden ülkedir ve İslam hukuku ile uyumlu bir Bitcoin fonu başlatmış ve kripto varlıklar için zekat ödemelerini gerçekleştirmiştir. Bu gelişmeler, kripto varlıkları küresel İslami finans piyasasıyla birleştirmekte ve bu pazarın 2030 yılına kadar 10 trilyon dolara ulaşması beklenmektedir.

3. Malezya Kripto Varlıklar Regülasyonunun Evrimi

İlk Aşama: Dijital Varlıklar İçin Düzenleme Çerçevesinin Oluşturulması (2019-2020 Yılı )

Malezya, Asya'da dijital varlık düzenleme çerçevesini hızla oluşturan ülkelerden biridir. 2019'da, ilgili yasalar dijital varlıkları dijital para ve dijital token olmak üzere iki kategoriye ayırmıştır. Belirli standartları karşılayan varlıklar, Malezya Menkul Kıymetler Komisyonu tarafından denetlenen menkul kıymetler haline gelir.

Sermaye Piyasası Kurulu, dijital varlık borsalarının tanınmış piyasa işletmecisi olarak kaydolmalarını isteyen ilgili yönergeleri revize etti. Borsaların karşılaması gereken katı gereklilikler bulunmaktadır: en az 5 milyon ringgitlik ödenmiş sermaye, sıkı yönetim standartları ve yerel olarak kurulmuş olmaları gerekmektedir. Bu önlemler, borsaların istikrarını ve yatırımcı korumasını güçlendirmiştir.

Düzenlenmiş varlık türleri şunlardır:

• Dijital Varlık Borsa Operatörü
• İlk Borsa İhraç İşletmecisi
• Dijital Varlık Saklama Şirketi

2020 yılında, Malezya detaylı bir operasyon kılavuzu yayınlayarak düzenleyici temeli güçlendirdi. Bu kılavuzlar, IEO ve DAC'yi bağımsız iş kategorileri olarak sınıflandırmakta ve her birinin tanınmış piyasa işletmecisi olarak kaydolmasını gerektirmektedir. Bu, her iş türü için kendi özgü özelliklerine göre özelleştirilmiş düzenleyici standartlar oluşturulmasını sağladı.

2025 yılı itibarıyla, 12 şirket dijital varlık tanıma pazar operatörü olarak faaliyet göstermektedir: 6 kripto para borsası, 4 saklama hizmeti sağlayıcısı ve 2 IEO platformu.

İkinci Aşama: Yatırımcıları Korumak İçin Yürütmeyi Güçlendirme ve Yabancı Borsa Engelleme (2021-2024 )

Regülasyon çerçevesi oluşturulduktan sonra, Menkul Kıymetler Komisyonu, aktif piyasa kontrolü ile uygulamayı güçlendirdi. Menkul Kıymetler Komisyonu, sadece kurallar koymakla kalmadı, aynı zamanda yasa dışı unsurlara karşı aktif bir şekilde mücadele ederek düzenleyici ekosistemin güvenilirliğini ve güvenliğini artırdı.

Sermaye Piyasası Kurulu iki ana hedef peşindedir: Malezya'da yasadışı olarak faaliyet gösteren kayıtsız yurtdışı borsa işlemlerini engelleyerek düzenleyici tutarlılığı korumak; ve yatırımcıların yetkisiz platformları kullanarak zarar görmelerini önlemek. Sermaye Piyasası Kurulu, kullanıcıları önceden uyarmak için bir "Yatırımcı Uyarı Listesi" oluşturmuştur. Bu liste, belirli küresel borsaları içermektedir. Sermaye Piyasası Kurulu, bu platformlardaki işlemlerin Malezya yasaları tarafından korunmadığını defalarca vurgulamıştır.

2021 yılından itibaren, Menkul Kıymetler Komisyonu pasif önlemlerden doğrudan ve güçlü bir uygulamaya geçti. Temmuz 2021'de, Menkul Kıymetler Komisyonu bir borsa için Malezya kullanıcılarına hizmet vermeyi 14 gün içinde durdurma emri verdi ve web sitesi dahil tüm kanalları kapattı. 2022'den sonra, kripto varlıklar piyasası FTX iflası ve Terra Luna çöküşü gibi küresel krizlerle karşılaşırken, Malezya denetim yöntemlerini güçlendirdi. Menkul Kıymetler Komisyonu, bu olayların düzenlenmemiş bir ortamda meydana geldiğini belirtti ve diğer yetkisiz borsalara benzer önlemler aldı.

Bu önlemler resmi yaptırımların ötesine geçti. Düzenleyici kurumlar kapsamlı bir engelleme ve piyasa çıkışı stratejisi uyguladı. Menkul Kıymetler Komisyonu, hedef borsaların web sitelerini engellemek için internet hizmet sağlayıcılarıyla işbirliği yaptı ve uygulama mağazalarından borsa uygulamalarının kaldırılmasını talep etti. Aynı zamanda, merkez bankası ve vergi daireleri yerel bankalara yetkisiz platformlarla para yatırma ve çekme hizmetlerini yasaklama talimatı verdi. Yetkililer ayrıca bireysel yatırımcılara yönelik yaptırımları güçlendirdi. P2P ticaret veya yetkisiz borsalar kullandığı doğrulanan yatırımcıların banka hesapları dondurulacak, finansal ürünler sınırlanacak ve otomobiller ile ipotekler geri çağrılacaktır.

Üçüncü Aşama: Politika Değişimi ve Hızlı Dönüşüm (2025'ten günümüze )

Hükümetin politikaları belirgin bir değişim gösterdi. Başbakan, ilk büyük başarı olarak "Dijital Varlık İnovasyon Merkezi"ni doğrudan başlattı. Malezya Merkez Bankası, bu düzenleyici kum havuzunu yönetiyor. Bu kum havuzu, güvenli bir test ortamı olarak hizmet verecek. Dijital varlıkların denemelerini ve yeniliklerini aktif bir şekilde teşvik edecek. Malezya Dijital Ekonomi Şirketi'nin ev sahipliği yaptığı blok zinciri sektörüne yönelik yuvarlak masa toplantısında, Dijital Bakan ayrıca "Dijital Varlıklar ve Blok Zinciri Çalışma Komitesi"nin kurulacağını duyurdu; bu, hükümetin sistematik yaklaşımını vurguluyor.

Politika altyapısının inşası ile birlikte, teknolojik altyapının gelişimi de hız kazanıyor. Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Bakanı, 2025 Malezya Blockchain Haftası açılışında Malezya Blockchain altyapısının resmi olarak başlatıldığını duyurdu. Bu altyapı, hükümet kurumu Malezya Mikroelektronik Sistem Araştırma Enstitüsü ve yerel ana ağ projesi ile iş birliği içinde geliştirildi. Proje, hükümetin şeffaflığının artırılmasından helal sertifikasyona ve ticaret ile tedarik zinciri verimliliğinin artırılmasına kadar pratik blockchain uygulamalarını araştırıyor.

En belirgin değişiklik, sermaye piyasası kurulu tarafından yapılan düzenlemelerin gevşetilmesidir. Sermaye piyasası kurulu, 2025 yılı Haziran ayında yayınlanacak olan "Danışma Belgesi" ile katı onay sürecinden önemli bir gevşeme düzenlemesine geçmektedir. 2025 yılı Temmuz ayı itibarıyla, yalnızca sermaye piyasası kurulunun sıkı denetiminden geçen 23 tür kripto varlık yerel borsalarda işlem görebilecektir. Yeni düzenleyici çerçeve altında, belirlenen standartları karşılamak şartıyla, borsalar sermaye piyasası kurulunun önceden onayı olmadan bağımsız olarak listeleme kararı alabilirler.

Ancak, Malezya düzenleyici kurumlarının peşinde olduğu şey basit bir düzenleme gevşetmesi değil. Yetkililer, borsa için ödenmiş sermayenin artırılması ve öz disiplin modelinin getirilmesi gibi operasyonel gereksinimleri güçlendiriyor. Aynı zamanda, gizlilik coinleri, meme coinleri ve stablecoinler gibi yüksek riskli kripto varlıklar konusunda temkinli bir tutum sergiliyorlar. Bu yaklaşım, piyasa otonomisi ile istikrar arasında bir denge kurmayı amaçlıyor.

Bu politika değişiklikleri, Malezya'nın stratejik niyetini, Singapur ve Hong Kong ile rekabet ederek Asya-Pasifik bölgesinin önde gelen Web3 merkezi olma hedefini gösteriyor. Hükümetin şifreleme dostu politikaları ile birleştiğinde, Malezya kendisini Batı sermayesini Asya pazarları ile bağlayan kritik bir köprü olarak konumlandırıyor.

4. Malezya Kripto Varlıklar Pazarının Anahtar Alan Analizi

4.1. Merkezi Borsa

Malezya, altı tanınmış yerel kripto varlık borsası işletmektedir. Bir borsa, yerel işlem hacminin %90'ından fazlasını elinde bulundurarak, Güney Kore ve Tayland gibi diğer Asya ülkelerinde olduğu gibi bir kazanan her şeyi alır yapısı oluşturmuştur. Ancak, geçen yıl piyasaya sürülen yeni borsalar hızlı bir büyüme göstererek, pazara yeni bir canlılık katmaktadır. Diğer bir borsa da önemli bir oyuncudur ve işletmelere ve kurumsal yatırımcılara kripto varlık ticaret hizmetleri sunmaktadır.

Yerel borsaların gerçek etkisi hâlâ sınırlıdır. Düzenleyicilerin yetkisiz borsaları engellemeye çalışmasına rağmen, birçok yatırımcı yine de dolaylı yollarla küresel platformları aktif bir şekilde kullanmaya devam ediyor. Tahminlere göre, Malezya'daki kripto varlıklar spot toplam işlem hacminin %40-60'ı küresel borsalarda gerçekleşmektedir.

Ayrıca, Malezya şifreleme varlıklar piyasasının küçük boyutu yerel işletmecilere zorluklar getirmektedir. Her ne kadar bir borsa yerel pazarın %90'ından fazlasını elinde bulundursa da, işlem hacmi hâlâ sınırlıdır. Bu borsanın günlük işlem hacmi, Kore'deki bir borsa ile kıyaslandığında yaklaşık 200 katlık bir fark göstermektedir. Malezya Merkez Bankası'nın 2024 yılı yıllık raporuna göre, 2024 yılı sonu itibarıyla, bankalardan yerel kayıtlı dijital varlık borsalarına net akış olarak gelen toplam mevduat, bankacılık sisteminin toplam mevduatının %1'inden azını, Malezya Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem gören menkul kıymetlerin piyasa değerinin ise yaklaşık %0.4'ünü oluşturmaktadır.

Yatırımcıların küresel borsaları tercih etmesinin nedeni, yerel platformların yapısal sınırlamalarıdır. Menkul Kıymetler Komisyonu'nun doğrudan şifreleme varlıklarının listeleme onayına katılması, sıkı bir süreç gerektirir. Bu, işlem yapılabilir şifreleme varlıklarının yalnızca 23 türle sınırlı kalmasına neden olur. Düşük likidite, büyük ölçekli işlemleri zorlaştırır. Marj ticareti veya türev ürünlerin eksikliği, yatırımcıların çekiciliğini azaltır.

Bu kısıtlamalar altında, yerel borsalar hayatta kalma stratejisi olarak aracılık işlerini paralel olarak yürütmeye çalışıyorlar. Borsa dışında, OTC işlemleri ve stablecoin para yatırma/çekme hizmetleri sunuyorlar. Bu özellikle zengin aile ofisleri ve dijital göçebeler için ek gelir elde etmek amacıyla hedeflenmiştir. Bu iş modelinin ortaya çıkışı, yerel borsaların ana stablecoin'ler üzerindeki kısıtlamalarından kaynaklanmaktadır. Büyük işlem hacimlerinin likidite eksikliği de bu gelişimi teşvik etmiştir.

Malezya'nın kripto varlık vergi politikası, borsa seçimlerini önemli ölçüde etkilemektedir. Kripto varlık kârları, sermaye kazancı vergisi yerine gelir vergisi olarak sınıflandırılmaktadır. Hükümet yalnızca çekilen miktar üzerinden vergi almaktadır. Örneğin, bir kişi 10 BTC tutuyorsa ama yalnızca yerel olarak 1 BTC çektiyse, vergi yalnızca çekilen miktar üzerinden uygulanır. Airdrop, staking ve DeFi gelirleri de gelir vergisine tabi tutulmaktadır. Hükümet, yerel borsaların işlem verilerini paylaşarak kripto varlık faaliyetlerini izlemektedir. Yetkililer, beyan etmeyenlere ek soruşturmalar ve yaptırımlar uygulamaktadır. Bu takip sistemi, yatırımcıların yerel borsaları kullanmasını engelleyen ana faktör gibi görünmektedir.

4.2. Stabilcoin

Malezya düzenleyici kurumları stabil coinlere karşı temkinli bir yaklaşım sergiliyor. USD’ye sabitlenmiş USDC ve USDT gibi stabil coinler henüz yerel borsalarda işlem görmemektedir. Malezya Merkez Bankası bu konu hakkında net bir açıklama yapmamış olsa da, bu temkinli yaklaşım muhtemelen politika önceliklerinden kaynaklanmaktadır. 1998 Asya Finansal Krizi, hızlı sermaye çıkışlarının ciddi ekonomik karmaşaya yol açtığı bu öncelikleri şekillendirmiştir. Bu deneyim, yerel para biriminin istikrarı ve döviz yönetimi konusundaki dikkatleri artırmıştır.

Sermaye Piyasası Kurulu'nun son danışma belgeleri, bu temkinli tutumun devam ettiğini göstermektedir. Yetkililer, stablecoin'lerin piyasa fiyat dalgalanmalarına karşı hassas olduğunu ve yerel finansal sistemin istikrarını tehlikeye atabileceğini açıkça belirtmiştir. Regülatörler, bunları basit bir ödeme aracı olarak değil, potansiyel makroekonomik risk faktörleri olarak görmektedir.

Regülasyonlara rağmen, özel sektörün stablecoin deneyleri devam ediyor. Bir şirket, Malezya ringgitine sabitlenmiş bir stablecoin geliştiriyor. Bu stablecoin, fiat para teminatlı bir stablecoin olarak çalışıyor. Bu token, belirli blockchainlerde 1:1 oranında Malezya ringgitine sabitleniyor. Kullanıcılar, platform üzerinden yerel banka hesaplarına para yatırarak stablecoin basabilirler. Onlar